Trong những năm qua, Chính phủ đã tập trung chỉ đạo đầu tư phát triển nguồn và lưới điện nhằm đảm bảo cung cấp cho các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo an ninh, quốc phòng của đất nước và đáp ứng nhu cầu điện cho sinh hoạt của nhân dân.

Tuy nhiên, trong thời gian này và một vài năm tới, Việt nam có thể sẽ còn gặp khó khăn trong việc cung cấp điện trong các tháng mùa khô, nhất là khi gặp hạn hán kéo dài, không đủ nguồn nước cho các nhà máy thuỷ điện.

Trong khi đó, việc thực hiện tiết kiệm nguồn năng lượng quý báu này trong sản xuất, kinh doanh và tiêu dùng chưa được triệt để, tiết kiệm điện chưa được sự quan tâm của cộng đồng xã hội, của nhân dân và các doanh nghiệp, gây lãng phí tài nguyên đất nước, ảnh hưởng xấu đến môi trường.

Để toàn dân chung tay góp sức cùng ngành Điện đảm bảo cung cấp ổn định cho các ngành kinh tế và nhu cầu sinh hoạt thiết yếu của nhân dân,  chúng tôi biên soạn tài liệu “Hướng dẫn sử dụng điện tiết kiệm, hiệu quả” cung cấp cho các em học sinh những kiến thức cơ bản, ngắn gọn, dể hiểu nhất và thiết thực với nhu cầu sử dụng điện tại gia định nhằm mục đích giúp các em nắm bắt được cách sử dụng điện tiết kiệm nhất nhưng vẫn đảm bảo hiệu quả.Thông qua các em, chúng tôi mong muốn các em là những hướng dẫn viên, những truyên truyền viên tích cực đến cộng đồng, gia đình và xã hội cùng thực hiện, góp phần cùng ngành điện chúng tôi xây dựng đất nước ngày càng phồn thịnh.

PHẦN I: TẠI SAO PHẢI TIẾT KIỆM ĐIỆN

 Luật số 50/2010/QH12 là văn bản pháp lý về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả đã được Quốc hội nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam khoá XII, kỳ họp thứ 7 thông qua ngày 17 tháng 6 năm 2010.

Năng lượng nói chung và điện năng nói riêng là loại vật chất hữu hạn, sẽ cạn kiệt nếu không sử dụng hiệu quả.

Sản xuất điện năng là một ngành gây ô nhiểm môi trường, gây biến đổi khí hậu tiêu cực.

Tiết kiệm điện là tiết kiệm các nguồn tài nguyên năng lượng khác như nguồn nước, than đá, khí đốt, dầu mỏ …

Chi phí để đầu tư xây dựng một nhà máy phát điện là rất lớn trong khi nguồn ngân quỹ của Quốc gia còn nghèo, phải vay vốn của nước ngoài và các ngân hàng Quốc tế.

Do vậy, sử dụng điện an toàn, tiết kiệm, hiệu quả ngay trong lúc này là hành động thiết thực đem lại lợi ích cho GIA ĐÌNH và cho TOÀN XÃ HỘI.

“Hãy tiết kiệm điện vì lợi ích của mỗi gia đình và xã hội”. Mỗi gia đình chỉ cần tắt bớt một bóng đèn vào giờ cao điểm (từ 09h30 đến 11h30 và từ 17h00 đến 20h00) sẽ tiết kiệm được hàng ngàn tỷ đồng chi phí ngân sách cho việc bổ sung nguồn điện, lưới điện và quan trọng nhất là tiết kiệm được chi phí cho chính gia đình bạn.

Tiết kiệm điện không khó, hãy bắt đầu từ những điều nhỏ nhặt, đơn giản nhất dần thành thói quen.

- Các thiết bị điện tiết kiệm điện trên thị trường hiện nay đều có dán nhãn “Tiết kiệm năng lượng”, viết bằng tiếng Anh là “Energy Star", nếu có điều kiện mua sắm thiết bị điện mới, các bạn nên mua và sử dụng loại các thiết bị có dán nhãn này.

- Nên cân nhắc mua thiết bị mới, chọn thiết bị có công suất phù hợp với nhu cầu sử dụng để tiết kiệm điện năng.

- Thường xuyên kiểm tra hệ thống điện trong gia đình (nhất là hệ thống điện âm tường) để khắc phục các hiện tượng rò điện, tránh nguy hiểm đến tính mạng và tăng chi phí tiền điện phải trả.

- Tận dụng ánh sáng tự nhiên để giảm bớt đèn chiếu sáng, tận dụng thông gió tự nhiên để làm mát thay cho quạt điện và máy điều hoà.

- Không sử dụng các thiết bị có công suất lớn như: bàn ủi, bình nước nóng, bếp điện … vào giờ cao điểm.

- Tiết kiệm điện trong chiếu sáng quảng cáo, trang trí, đèn bảng hiệu:

+ Tắt các đèn quảng cáo, trang trí sau 22 giờ đêm.

+ Sử dụng đèn tiết kiệm điện, đèn LED thay cho đèn có công suất lớn; 

+ Tắt toàn bộ đèn trang trí, chiếu sáng quảng cáo khi thiếu điện.

CÁC BẠN có thể truy cập trang web tiết kiệm năng lượng tại địa chỉ http://www.tietkiemnangluong.vn hoặc địa chỉ: http://www.qbpc.vn/  để tìm hiểu thêm thông tin.

PHẦN II: CÁC BIỆN PHÁP AN TOÀN

Có bao giờ bạn thử tưởng tượng cuộc sống không có điện thì sẽ thế nào? Không có điện, nền văn minh con người quay trở lại cách đây nhiều thế kỷ!

Tuy nhiên, điện cũng mang đến cho con người những hiểm họa khó lường trước được. Theo thống kê, hằng năm có hàng trăm tai nạn xảy ra với nguyên nhân bắt nguồn từ điện, làm nhiều người chết và bị thương nặng.

Để bảo đảm cho bạn và người thân trong gia đình tránh khỏi những nguy cơ tiềm ẩn từ điện, chúng tôi khuyên bạn chỉ lựa chọn những nhãn hiệu thiết bị điện uy tín và sản phẩm được thiết kế nhằm đảm bảo độ an toàn cao nhất. Ngoài ra, bạn nên ghi nhớ những điều sau:

1. Trước khi sử dụng lắp ráp đồ điện trong nhà, cần phải đọc kỹ sách hướng dẫn sử dụng, rồi tiến hành các thao tác như trong sách hướng dẫn sử dụng yêu cầu.

2. Nếu tay bạn ướt hay bạn đang đứng trên một chỗ ẩm ướt, tuyệt đối không được chạm vào bất cứ dụng cụ điện nào.

3. Không sử dụng dây điện, thiết bị điện, đồ dùng điện trong nhà... có chất lượng kém, vì các thiết bị điện này có lớp cách điện xấu dễ gây chập, rò điện ra vỏ. Sau điện kế cần lắp đặt thiết bị tự ngắt nhanh để phòng chạm, chập điện.

4. Đặt cầu dao, công tắc, ổ cắm điện ở xa tầm tay trẻ em.

5. Nếu có điều kiện, nên lắp đặt dây nối đất các thiết bị điện có vỏ kim loại trong nhà như: tủ lạnh, máy giặt, bếp điện... để đảm bảo an toàn.

6. Cần phải rút phích cắm điện ngay khi nghe âm thanh bất thường phát ra từ thiết bị điện hoặc có cảm giác tê nhẹ khi chạm vào phích cắm. Nên sửa chữa ngay trước khi sử dụng lại.

7. Không buộc dây vào cột điện hoặc dùng dây dẫn điện để phơi, móc quần áo và các vật dụng khác.

8. Không cắm trực tiếp đầu dây dẫn điện vào ổ cắm (phải có phích cắm chắc chắn, phích cắm phải là phía tải và ổ cắm là phía nguồn điện).

9. Không dựng an-ten, bảng hiệu, biển quảng cáo... gần đường dây dẫn điện hoặc dựng cao quá có thể chạm vào đường dây khi bị đổ ngã.

10. Trước khi cầm vào vật dùng điện như bàn ủi, tủ lạnh... bạn có thể lấy lưng ngón tay gạt nhẹ và nhanh vào phần kim loại không nóng xem có bị rò điện không. Vì điện trở lưng ngón tay rất lớn nên nếu có rò điện dòng điện qua cơ thể sẽ rất nhỏ không gây nguy hiểm cho con người. 

PHẦN III: CÁC GIẢI PHÁP TIẾT KIỆM ĐIỆN

► Chiếu sáng   

- Sử dụng các loại đèn có hiệu suất cao; thay đèn sợi đốt bằng đèn huỳnh quang compact, đèn led, tắt đèn khi ra khỏi phòng, khỏi nhà.

- Cần thay thế đèn huỳnh quang T10 bằng đèn huỳnh quang T8, T5.

- Sử dụng chấn lưu điện tử thay cho chấn lưu sắt từ.

- Sử dụng máng đèn có độ phản xạ tốt phù hợp với mục đích và địa điểm sử dụng; định kỳ vệ sinh máng đèn và bóng đèn.

- Nên quét vôi hoặc lăn tường bằng màu sáng vì chỉ cần bật ít đèn mà nhà vẫn sáng, do đó bạn sẽ giảm được lượng bóng điện trong nhà.

►  Nồi cơm điện

- Chỉ nên nấu cơm trước bữa ăn 30 ÷ 45 phút để tránh hâm nóng.

- Sử dụng nồi cơm điện có dung tích phù hợp; thường xuyên lau chùi đáy nồi, mâm nhiệt.

► Quạt máy 

- Chỉ cần dùng ở tốc độ thấp hoặc trung bình là mát đều cả phòng.

- Rút phích cắm quạt sau mỗi lần sử dụng.

►  Tủ lạnh  

- Chọn dung tích phù hợp với nhân khẩu.

- Đặt nơi thoáng gió; cài đặt nhiệt độ vừa phải từ 3ºC đến 6ºC; phù hợp với tính chất vật phẩm; vệ sinh tủ thường xuyên.

- Không đặt gần các vật phát nhiệt (bếp ga, bếp lò…) hay ánh nắng mặt trời chiếu vào để tránh thất thoát năng suất lạnh gây tốn điện.

- Khi mở cửa lấy đồ cần phải nhanh chóng đóng lại để tránh thoát nhiệt.

- Để nguội thức ăn bên ngoài trước khi cho vào tủ lạnh.

- Mỗi năm nên lau bụi phía sau tủ lạnh vài lần để tạo thông thoáng cho quá trình tản nhiệt.

- Không để lớp tuyết bám vào dàn lạnh (tủ đông tuyết) dày quá 5mm.

- Hợp lý hoá thao tác để giảm thiểu số lần mở tủ và thời gian mở cửa tủ.

- Nên mua loại tủ có nhiều cửa.

- Không nên mua tủ quá cũ, đã sửa lại.

 ► Ti vi, ampli, đầu kỹ thuật số, đầu đĩa…    

- Không nên để chế độ màn hình sáng quá; không nên tắt ti vi bằng điều khiển từ xa mà nên tắt bằng cách ấn nút ở máy; không nên xem ti vi đang nối với đầu video; chỉ nên dùng màn hình kích cỡ vừa phải, nếu có điều kiện mua tivi mới thì nên ưu tiên mua tivi màn hình LCD.

- Ti vi, đầu máy, các thiết bị điều khiển từ xa không nên để chế độ chờ sẵn. Khi không sử dụng trong thời gian dài thì tắt hẳn nguồn và rút phích cắm ra khỏi ổ điện.

- Sử dụng loa của Ti vi: có thể việc sử dụng những hệ thống loa vòm và ampli ngoài sẽ giúp nâng cao chất lượng âm thanh, nhưng trong một số trường hợp chẳng hạn như nghe bản tin thời sự hay dự báo thời tiết , bạn nên sử dụng hệ thống loa có sẵn của Ti vi.

- Tắt những thiết bị không dùng tới : Những thiết bị giải trí như HDTV, ampli, đầu số, đầu phát DVD… vẫn ngốn điện ngay cả khi bạn chuyển chúng về chế độ “off” Nếu thao tác rút và cắm nguồn các thiết bị này không làm cho bạn phiền lòng thì hãy ngắt nguồn chúng một cách hoàn toàn (rút nguồn) để tiết kiệm điện nhiều hơn.

- Nếu bạn có 2 chiếc Ti vi, nên sử dụng chiếc nhỏ hơn để xem những chương trình bình thường, chẳng hạn các bản tin. Chỉ dùng cái lớn khi xem thể thao, phim ảnh.

► Máy vi tính cá nhân    

- Bạn nên giảm độ sáng màn hình. Nếu độ sáng màn hình càng lớn thì năng lượng tiêu thụ cũng tăng theo.

- Nếu bạn đang sử dụng màn hình CRT (màn hình loại cũ) thì nên chuyển sang sử dụng màn hình LCD. Một màn hình LCD chỉ sử dụng 1/3 năng lượng so với loại màn hình CRT.

- Hãy tắt máy tính nếu như không định dùng trong vòng 15 phút. Hãy chọn chế độ tiết kiệm điện năng trong máy tính (screensaver) để vừa đỡ tốn điện vừa bảo vệ được máy.

- Nếu không định sử dụng máy tính hoặc các thiết bị điện khác trong một thời gian dài (ví dụ trong thời gian đi nghỉ), bạn nên rút phích điện ra khỏi ổ cắm.

- Khi mua hệ thống máy tính hoặc thiết bị điện mới, bạn nên lựa chọn các thiết bị có chứng nhận Energy Star (tiết kiệm điện năng).

- Bạn nên kích hoạt tất cả tính năng tiết kiệm năng lượng có trên hệ thống máy tính, màn hình, các thiết bị kết nối (ví dụ máy in, máy scan).

► Bàn ủi   

- Không nên ủi quần áo trong giờ cao điểm; không ủi quần áo khi còn đang ướt.

- Lau sạch bề mặt kim loại của bàn ủi; tập trung ủi quần áo một lần; tránh dùng bàn ủi trong phòng khi bật máy điều hòa nhiệt độ.

- Không nên ủi quần áo trong phòng có bật máy điều hoà nhiệt độ

► Máy giặt

- Các loại máy giặt hiện nay thường có cả chức năng giặt, vắt và sấy. Thực chất công đoạn giặt tốn điện không đáng kể, mà tổn hao nhiều nhất là ở khâu vắt và sấy, vì thế, nếu có thể, hạn chế sử dụng 2 chức năng này.

- Hạn chế tối đa sử dụng chức năng vắt cực khô.

- Giặt với trọng lượng cao nhất được cho phép để tận dụng tối đa hiệu quả của máy giặt.

- Máy giặt lồng ngang giảm tiêu thụ điện năng hơn máy giặt lồng đứng khoảng 60% và lượng nước sử dụng chỉ bằng 1/2 lượng nước của máy giặt lồng đứng để giặt.

► Máy điều hòa   

- Sử dụng ở chế độ làm mát, không để nhiệt độ trong phòng quá thấp, Mức chênh lệch giữa nhiệt độ trong phòng và nhiệt độ bên ngoài chỉ nên từ 3ºC -5ºC.

- Nếu đã đặt sẵn 23 ºC trở lên thì cứ tăng 1độ C giảm được 6% năng lượng điện sử dụng.

- Đóng kín các cửa, đừng để các khe hở gây thoát nhiệt.

- Thường xuyên lau chùi các thiết bị lọc sẽ tiết kiệm được 5% đến 7% điện năng.

- Trong gia đình cắt điều hoà vào lúc gần sáng, văn phòng công sở tắt điều hoà trước khi hết giờ làm việc 30 phút. Nếu sử dụng nhiều máy điều hoà nên cắt giảm 50% số máy khi thiếu điện.

► Máy bơm

- Lựa chọn máy bơm có công suất phù hợp.

- Lựa chọn máy bơm có đặc tính kỹ thuật phù hợp với nhu cầu sử dụng của gia đình.

- Lựa chọn máy bơm có hiệu suất cao (máy bơm tốt).

- Nên sử dụng bồn chứa nước bơm để sử dụng nước trong nhiều lần, tránh trường hợp sử dụng nước lúc nào bơm lúc đó sẽ dễ gây lãng phí điện, nước.

- Sử dụng nước tiết kiệm là tiết kiệm điện cho máy bơm

- Khi dùng máy bơm nhớ vặn chặt các van nước, vì rò rỉ nước sẽ làm máy bơm hoạt động gây tốn điện.

- Các van ở đường ống nên thường xuyên được bảo trì.

- Thường xuyên kiểm tra đường ống nước của máy bơm tránh sự rò rỉ gây tổn thất điện năng.

► Bình nước nóng năng lượng mặt trời 

- Sử dụng bình nước nóng năng lượng mặt trời sẽ giúp tiết kiệm chi phí do không có chi phí điện, ga hoặc các loại nhiên liệu khác (chỉ đầu tư chi phí ban đầu một lần duy nhất) mà vẫn có nước nóng phục vụ sinh hoạt hàng ngày.

- Có độ an toàn tuyệt đối, thời gian hoàn vốn sau 02 năm sử dụng, tuổi thọ từ 10 đến 20 năm. Ngoài ra, việc sử dụng năng lượng mặt trời còn giúp giảm ô nhiễm môi trường do giảm áp lực đầu tư nguồn điện.

► Bình nước nóng lạnh

- Vào thời điểm thiếu điện không nên sử dụng các thiết bị này.

- Nên tắt khi không sử dụng trong thời gian dài (gia đình khi đi làm, ban đêm ở văn phòng công sở)

- Nên sắp xếp thời gian tắm rửa bằng nước nóng của các thành viên trong gia đình gần nhau để tiết kiệm điện.

- Nên mua máy nước nóng loại tốt có lắp bộ an toàn điện, không nên mua loại cũ đã qua sửa chữa.

- Không nên cài đặt nhiệt độ nước quá nóng.

- Nên dùng vòi sen lưu lượng thấp.

- Nên sử dụng máy nước nóng trực tiếp thay cho máy nước nóng gián tiếp.

- Có điều kiện nên sử dụng máy nước nóng năng lượng mặt trời.

► Lò vi sóng

- Trước khi sử dụng lò vi sóng, nên xem kỹ và tuân theo các hướng dẫn của mỗi lò nấu.

- Nên dùng đồ đựng thực phẩm an toàn trong lò vi sóng như dụng cụ bằng thủy tinh, đồ sứ, đồ gốm, một vài loại plastic, giấy cứng.

- Luôn luôn dùng đồ nấu lớn hơn món ăn để khỏi tràn ra ngoài.

- Không bật lò vi sóng trong phòng có điều hoà nhiệt độ, không đặt gần các đồ điện khác để không ảnh hưởng đến chức năng hoạt động của các đồ điện này.

- Không nên dùng đồ sứ có viền kim loại vì sẽ gây ra tia điện. Đồ kim loại hút giữ nhiệt, làm thực phẩm lâu chín và cũng gây ra tia điện.

- Không dùng các hộp làm bằng chất dẻo đựng thực phẩm bán sẵn, các hộp xốp, bao giấy nâu vì hóa chất độc từ các thứ này khi nóng có thể lẫn vào thức ăn.

- Không dùng đồ đựng bằng gỗ vì khi nóng sẽ nứt. Không dùng đồ đựng bằng nylon hoặc poly-ester vì có thể chảy mềm. Đừng đậy món ăn quá kín vì áp lực bên trong lên cao sẽ nổ tung. Nên phủ đồ nấu với miếng khăn giấy áp hoặc miếng plastic mỏng để giữ hơi ẩm cho món ăn.

- Để nấu ăn an toàn, chúng ta không nấu khi cửa lò không đóng kín hoặc bị vênh.

- Luôn luôn có nước hoặc thực phẩm ướt khi dùng lò, để ống magnetron không bị hư hao. Khi món ăn quá khô, có thể để một ly nước trong lò.

► Bếp điện, bếp từ

- Chỉ bật khi cần đun nấu, cắt điện ngay khi đun nấu xong.

- Thường xuyên vệ sinh mặt bếp để tránh thất thoát nhiệt.

► Tiết kiệm năng lượng trong mùa đông

Trước khi mùa đông đến, chúng ta có thể thực hiện một vài bước để giúp sử dụng hiệu quả hơn và giảm chi phí hoá đơn năng lượng. Sau đây là một số hướng dẫn chi tiết:

1. Kiểm tra năng lượng:

- Tìm những khe hở.

- Bịt kín các khe hở trong nhà và bên ngoài căn nhà.

- Khi các khe hở đã được bịt kín, nhớ bảo đảm là các thiết bị dùng hơi đốt và dầu được thông hơi đúng mức.

2. Lắp đặt một bộ điều nhiệt có thể lập trình đạt tiêu chuẩn:

- Bộ điều nhiệt này chạy theo đồng hồ bấm giờ và tự động điều chỉnh nhiệt độ trong nhà. Lập chương chình cho bộ điều nhiệt mới để sưởi ấm khi các bạn có nhà và giảm nhiệt độ khi đi vắng.

3. Sử dụng quạt trần:

Tiết kiệm 10% hoá đơn sưởi bằng cách đảo chiều quay của quạt theo chiều kim đồng hồ, sẽ giúp đẩy hơi ấm xông lên trần xuống lại trong phòng.

4.Tiết kiệm nước nóng

Bằng cách dùng ít nước đi, bạn không chỉ tiết kiệm nước mà còn tiết kiệm cả năng lượng được dùng để làn nước nóng lên.

- Gắn thêm một lớp phủ giữ nhiệt cho bình nước nóng của các bạn, chúng rất rẻ và dễ lắp đặt.

- Nên cân nhắc hạ thấp nhiệt độ của dòng nước xuống mức tiết kiệm năng lượng.

- Cách nhiệt các ống nước nóng, gắn thêm cỏ bọc tiền chế cho các ống nước chạy qua những chỗ không được sưởi nóng trong nhà, chẳng hạn như tầng hầm.

- Nên cân nhắc lắp một vòi hoa sen chảy ít nước, bộ phận điều chỉnh dòng chảy và có thể giảm lượng nước sử dụng xuống gần một nửa.

► Dưới đây là những con số bạn nên biết để xem lượng điện năng gia đình mình sử dụng mỗi  tháng:

- Nếu bật/tắt ti vi 21 inch có công suất 220W trong 4h/ngày và tắt nó bằng điều khiển từ xa thì điện năng tiêu hao là 5,4 kWh/ tháng.

- Nếu tắt điều hòa 12.000 BTU sớm hơn thường lệ 1h thì bạn tiết kiệm được 21 kwh/tháng.

- Nếu bạn bật/tắt một chiếc quạt 40W 5h/ngày với tốc độ cao nhất thì bạn phải trả thêm khoảng 2kwh/tháng nếu so sánh quạt chạy ở mức độ thấp nhất.

- Nếu bạn sử dụng một chiếc bàn là 750 W 10h/tuần thì số điện bạn phải trả là 30 kwh/tháng.

- Nếu bật/mở radio trong 3h bạn mất 1,35 kwh/tháng; dùng máy tính có màn hình 17 inch 120W 20h/tuần thì số điện bạn phải trả là 9,5 kwh/tháng.

TIẾT KIỆM ĐIỆN LÀ TIẾT KIỆM NGÂN QUỸ GIA ĐÌNH VÀ TÀI NGUYÊN QUỐC GIA

BIÊN SOẠN:

CÔNG TY ĐIỆN LỰC QUẢNG BÌNH

PHÊ DUYỆT NỘI DUNG: